Układ endokannabinoidowy – co to jest i do czego służy?
Jeśli interesujesz się tematyką CBD, na pewno spotkałeś się z określeniem “układ kannabinoidowy”. Wiemy, że brzmi jak coś skomplikowanego (i takie w istocie jest), ale postaramy się w prosty sposób wytłumaczyć, co to takiego jest, do czego służy i co wspólnego ma z konopiami. Gotowy? Zaczynamy.
Co to jest układ endokannabinoidowy?
Układ endokannabinoidowy to system organizmu, który bierze udział w większości fizjologicznych procesów, regulując je i kontrolując ich przebieg. Układ ten zbudowany jest z receptorów kanabinoidowych i endokannabinoidów, których współdziałanie można porównać do tego, w jaki sposób “pracują” ze sobą zamek i klucz. Białka błony komórkowej (receptory kannabinoidowe) są jak zamek, natomiast kluczem są endokannabinoidy produkowane przez różne komórki organizmu (nazywane agonistami). Za każdym razem, gdy agonista wiąże się z receptorem komórki, przekazywana jest wiadomość do tej komórki. Wiadomo, że układ endokannabinoidowy mają wszystkie ssaki.
Można więc powiedzieć, że układ kannabinoidowy to nic innego, jak sposób komunikacji naszego ciała, który przesyła sygnały dotyczące tego, w jakim jest stanie. Jego odkrycie było wynikiem wyizolowania THC przez naukowca z Izraela, Raphaela Mechoulam, w 1964, a nastepnie odkryciem pierwszego endokannabinoidu w 1993 roku.
Dziś wiemy, że układ endokannabinoidowy zbudowany jest z dwóch głównych receptorów, CB1 oraz CB2. Ten pierwszy występuje przede wszystkim w mózgu, ale również między innymi w wątrobie, płucach, śródbłonku narządów płciowych i nerwów współczulnych. Z kolei receptory CB2 występują głównie na peryferiach układu odpornościowego, chociaż są obecne również chociażby we włóknach nerwowych skóry czy komórkach kości. Gdy zostanie on aktywowany, skutecznie walczy ze stanami zapalnymi w organizmie.
Endokannabinoidy to łańcuchy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych zbudowanych z fosfolipidów błony komórkowej. Wśród nich najważniejszy jest anandamid. Po tym, gdy syntetyzuje się on w błonie komórkowej stymulowanej komórki, zostaje uwolniony w szczelinie i tam łączy się z receptorami kannabinoidowymi (czyli tak, jakby klucz trafiał do odpowiedniego zamka i umożliwiał jego otwarcie).
Oprócz endokannabinoidów (przedrostek “endo” oznacza “powstałe wewnątrz ciała”), w przyrodzie istnieją też kannabinoidy egzogenne, pochodzące z zewnątrz ustroju. Najobficiej występują w konopiach pod postacią THC (czyli tetrahydrokannabinolu) CBD (i kannabidiolu). Po konsumpcji współdziałają one z układem endokannabinoidowym, wywołując określone efekty fizyczne i psychiczne, do czego wrócimy za chwilę. Fitokannabinoidy występują też w takich roślinach, jak jeżówka, kocanka czy krzew herbaciany.
Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się jaka jest różnica między cbd a thc
Jaka jest rola układu endokannabinoidowego?
Najważniejszą funkcją układu endokannabinoidowego jest regulacja homeostazy ciała. Bierze on udział w modulowaniu różnego rodzaju procesów sercowo-naczyniowych i immunologicznych, w metabolizmie oraz funkcjach neuronalnych, związanych na przykład z odczuwaniem emocji, uczeniem się i zapamiętywaniem. Układ ten reguluje też uczucie głodu i sytości, a także sen. Ma wpływ na aktywność motoryczną, funkcje rozrodcze, temperaturę ciała.
Jak zrozumieć działanie systemu endokannabinoidowego? Wyobraź sobie, że kiedy coś niewłaściwego dzieje się z Twoim zdrowiem, układ ten rusza do walki, produkując własne kannabinoidy, które łączą się z receptorami kannabinoidowymi. Tak jest na przykład w przypadku gorączki, czyli rodzaju obrony przed wirusami bądź bakteriami. W organizmie ludzkim endokannabinoidy nie zostają magazynowane, więc w przypadku silnego obciążenia, potrzebują wsparcia z zewnątrz. W tym miejscu na scenę wkraczają… konopie.
Układ endokannabinoidowy i zastosowanie CBD
Konopie posiadają fitokannabinoidy – substancje, których struktura jest identyczna z kannabinoidami produkowanymi przez ludzki organizm (przedrostek “fito” oznacza pochodzenie roślinne). Mogą one w zupełnie naturalny sposób wspierać pracę układu endokannabinoidowego, ponieważ łączą się z tymi samymi receptorami. Co ciekawe, mają zdecydowanie większe stężenie i utrzymują się w ciele dłużej. THC (tetrahydrokannabinol) ma budowę niemal identyczną, co najważniejszy “ludzki” endokannabinoid, czyli anandamid. Można więc wysunąć tezę, że mózg produkuje swój własny odpowiednik najważniejszego w marihuanie składnika, zmniejszając w ten sposób ból czy minimalizując nieprzyjemne reakcje związane z silnym stresem.
CBD, czyli nieposiadający właściwości odurzających kannabidiol, nie łączy się z receptorami kannabinoidowymi, ale stanowi modulator układu endokannabinoidowego, stymulując go do produkcji większej ilości “naturalnych” kannabinoidów. Dodatkowo, ten fitokannabinoid zmniejsza aktywność receptorów CB1 w komórkach mózgu tam, gdzie z receptorami łączy się THC. To oznacza, że CBD zmniejsza efekty psychoaktywne marihuany.
Najważniejszą rolą egzogennego kannabinoidu CBD jest wytwarzanie enzymu FAAH, który hamuje proces rozpadu anandamidu i sprzyja wzrostowi jego stężenia w mózgu. Kannabidiol zmniejsza stany zapalne w organizmie, sprzyja wysypianiu się, zmniejszaniu stanów lękowych, a nawet może przeciwdziałać padaczce. Olej konopny z tą substancją warto przyjmować również w celu ochrony organizmu przed grzybami czy sezonowymi infekcjami.
Okazuje się więc, że układ endokannabinoidowy i zastosowanie kannabidiolu (na przykład w olejku CBD) mają ze sobą wiele wspólnego. Dobroczynna substancja zawarta w konopiach siewnych działa w sposób łagodny, bezpieczny i zgodny z naturalnymi procesami organizmu. Wspiera je na wielu płaszczyznach, na przykład pobudzając apetyt, zmniejszając odczuwanie bólu, regulując sen czy też chroniąc organizm przed infekcjami. Prace naukowe nad wpływem endo- i egzokannabinoidów trwają, ale już teraz wiadomo, że mogą w wysokim stopniu wspierać w profilaktyce antynowotworowej czy w chorobach układu nerwowego.
